Drie ervaringsverhalen over transitiemanagement

Bij Bas en Martine Brommer uit Hippolytushoef werden in het lammerseizoen van 2019 erg veel lammeren geboren, de groep KI-geiten realiseerde een worpindex van 2,9. Deze groep geiten had het zwaar rond lammeren. "Dit was voor ons reden om dit seizoen de groep geiten die via KI drachtig zijn gemaakt wat meer energie te voeren. Op advies van John Bruin, onze ForFarmers-geitenspecialist, hebben we Transitie Energie ingezet. Vanaf begin februari begon het lammeren, zo'n vier weken eerder zijn we gestart met het voeren van de speciale transitiebrok. Dit is aangevuld met onbeperkt smakelijke graskuil met voldoende structuur aan het voerhek en in de ruif onbeperkt stengelig hooi. Omdat dit hoogproductieve dieren zijn, zijn we ze blijven melken; zo blijven de dieren beter in beweging. Hun melkproductie bleef hoog, daarom hebben we het aandeel transitiebrok verhoogd. Op de top voerden we 1 kg Transitie Energie, 1 kg productiebrok en ruim 1 kg drogestof structuurrijk ruwvoer. Dit ging erg goed. De geiten bleven mobiel en namen het voer goed op, ze hadden geen last van dunne mest. De pensvulling bleef goed en ook de herkauwactiviteit was voldoende. Na het lammeren startte deze groep erg goed op. Ze hebben weinig hersteltijd nodig gehad."

Inmiddels zijn de geiten zes weken aan de melk en zitten ze op een gezonde manier al op 6 liter. "En ze stijgen nog door. We hebben niet veel extra maatregelen getroffen. Wel zijn we 14 dagen voor lammeren Univit Preventie (15 gram) gaan voeren om de pensgezondheid te ondersteunen en om extra calcium te voeren. Na het lammeren is dit product vervangen door Univit Capri. De hoogproductieve groep huisvesten we voorin de stal, zodat we goed zicht op ze hebben en snel zien als er zich problemen aandienen. We gaan het volgende lammerseizoen weer op deze manier te werk, dit is ons goed bevallen." 

Geitenhouder Martijn Knoops uit Bakel heeft in 2019 twee groepen duurmelkers bij de bok gedaan. Deze geiten werden al meerdere jaren doorgemolken en hadden een leeftijd tussen de 3 en 8 jaar oud. Martijn vertelt: "Omdat ruim 370 dieren van de groep duurmelkers nu drachtig waren, was de transitie en aflamperiode voor ons best spannend. We wilden via voeding hier zo goed mogelijk proactief op sturen. Dit hebben we als volgt aangepakt: vanaf 4 weken voor lammeren kregen deze geiten een rantsoen van smakelijk eerste snede kuilgras (45% ds), ruim stro in de ruiven en 2 kg Capri Transitie Totaal. Vanaf twee weken voor lammeren is er 0,5 kg Capri Transitie Totaal vervangen door de Capri Transitie Energie."

"De periode kort voor lammeren verliep probleemloos. De geiten bleven goed vreten en goed actief, we zagen geen problemen met dunne mest. Het moment van lammeren verliep heel plotseling. Binnen vijf dagen had meer dan 90% gelammerd. De pasgeboren lammetjes waren goed op gewicht, ondanks veel meerlingdracht, en de nageboorte kwam er voor het merendeel vlot af."

In overleg met geitenspecialist Jan de Kort heeft Knoops direct het rantsoen aangepast. "We hebben de brokgift direct gehalveerd, zodat de pas gelammerde geiten zich niet zouden overvreten met brok. Ter ondersteuning van de pensgezondheid is tevens tijdelijk 10 gram Univit Preventie bijgevoerd. De ruwvoeropname bleef hierdoor goed en nam vlot toe na lammeren. Na tien dagen is vervolgens de Capri Transitie Totaal weer opgebouwd naar uiteindelijk 2 kg."

"Door tijdig met het rantsoen bij te sturen en te anticiperen op de omstandigheden, hebben de geiten geen diarree gekregen en zijn ze goed en gezond opgestart. Ons doel om bij deze “moeilijke” groep onder de 10% uitval te blijven, is gehaald. We hebben al met al een spannende, maar goede lammerperiode gehad", besluit de geitenhouder. 

Frans Elshoff uit Vethuizen is vorig jaar begonnen met het bijvoeren van hooi in de transitieperiode, en heeft dat afgelopen transitieperiode verder uitgebreid. Frans vertelt: "Vorig jaar hebben we rond het lammeren met de kruiwagen wat hooi bijgevoerd. Dit was bewerkelijk, maar we zagen dat een klein beetje hooi helpt om de dieren actief te houden. Om het dit jaar voor ons praktischer te maken, hebben we onze oude trekker uit het stof gehaald, en een tweedehands blokkenwagen aangeschaft."

"We voeren de geiten een TMR met kuilgras, snijmais, perspulp en brok. Daar overheen voeren we nu ongeveer 100 gram hooi per geit. Frans: "Wanneer je de hooi er doorheen mengt mis je de positieve effecten van hooi: het brengt smaak en structuur. Het is prachtig om te zien hoe een geit een pluk hooi wegkauwt. We beginnen zo’n drie weken voor het lammeren met hooi bijvoeren. We merken dat de vertering van de geiten beter op gang blijft, en dat ze minder gevoelig zijn voor diarree. Na het lammeren zien we de voeropname langzaam stijgen. We zijn wat terughoudend met het verhogen van de krachtvoergift, en zien de ruwvoeropname stijgen. Dat is precies wat we willen zien."

Geitenspecialist Mark Elshoff ziet de geiten ook regelmatig en merkt op: "Ik zie dat deze aanpak werkt. De geiten zijn beter gevuld en zitten mooi in het haar. Bij de eerstejaars geiten heb je gauw de neiging om de krachtvoergift snel te verhogen. Gevolg is vaak dat de ruwvoeropname achterblijft, met verteringsproblemen tot gevolg. Door juist te beginnen met een hoger ruwvoeraandeel, leer je de geit vreten. Hiermee leg je de basis voor een gezonde lactatie."

Op de vraag wanneer er weer gestopt wordt met hooi bijvoeren heeft Frans geen antwoord. "We zien de geiten het er goed op doen. Het vraagt nu niet veel tijd, en het voelt goed om de geiten een 'snoepje' te geven."

Frans zit samen met zijn vrouw Inge en zonen Thijs en Youri in maatschap. Samen worden er 2.800 geiten gemolken. Om de arbeid en stalruimte goed te benutten werken ze met drie aflamrondes.