2 stappen voor gezonde kalveren in de winter

In het najaar en de winter met relatief veel fris en vochtig weer, is het extra belangrijk om alert te zijn op de gezondheid van de kalveren. Kalveren worden geboren zonder weerstand en zijn 100% afhankelijk van weerstand via biest en (het minimaliseren van) de infectiedruk uit de omgeving. Jongveespecialist Manon Tankink geeft tips voor gezonde kalveren in de winter.

Kennis
Melkvee
Jongvee
Manon Tankin website

Stap 1. Een hoge(re) weerstand met goede biest

Goede biest vormt de basis voor een hoge weerstand. In de eerste levensweken van het kalf is de weerstand namelijk volledig afhankelijk van de afweerstoffen die aanwezig zijn in de biest. Let daarom goed op het biestmanagement om het gat tussen passieve- en actieve weerstand (zie afbeelding 1 hieronder) zo laag mogelijk te krijgen. Wij houden hiervoor niet de 4 máár 5 V’s aan.

  • Veel: 4 liter
    Zorg dat het kalf binnen een uur na de geboorte 10% aan lichaamsgewicht in biest ontvangt. Dit is in de praktijk vaak 4 liter.
  • Vaak: 3 dagen
    Biest bevat veel meer dan antistoffen alleen. Geef gedurende 3 dagen biest, dit bevordert de darmontwikkeling.
  • Vers: schoon en gekoeld
    Bewaar biest afgesloten en gekoeld maximaal twee dagen in een koelkast (4°C is de ideale temperatuur voor de koelkast). Voorkom besmetting met omgevingsbacteriën en een snelle bacteriegroei in de biest. Door biest koel te bewaren blijft de kwaliteit beter behouden. Verwarm de biest voor het voeren op tot 40°C voor een goede vertering in het kalf.
  • Vlug: zo snel mogelijk na geboorte
    Kort na de geboorte kan het kalf nog alle antistoffen uit de biest opnemen, omdat de darmwand deze nog doorlaat. Zodra het kalf geboren is, begint de darmwand zich al te sluiten.
  • Verrijkt: Brix > 23% = 68 IgG/L
    Meet de biestkwaliteit: Zo weet je hoeveel afweerstoffen het kalf van de moeder ontvangt. Om de biestkwaliteit te meten gebruik je een Refractometer (bijvoorbeeld deze >). Hier doe je een druppel biest op en vervolgens kun je op de meter aflezen wat de Brix-waarde van de biest is. Goede biest heeft een waarde van minimaal 23% (68 gram immunoglobuline (IgG)). Heb je een te lage Brix-waarde? Ga dan aan de slag met je droogstandsrantsoen. Ga in overleg met je melkvee- of jongvee specialist om de oorzaak aan te pakken.
Opbouw weerstand bij kalveren grafiek 1 van Trouw Nutrition Sprayfo

Stap 2. Een schone omgeving voor een lage infectiedruk

Goed biestmanagement zorgt voor goede passieve weerstand in het kalf. Kalveren met een goede weerstand kunnen veel hebben, maar het risico op diarree wordt ook bepaald door de infectiedruk in de omgeving. Werk hygiënisch met de volgende tips:

  • Een schoon afkalfhok
    Wanneer een kalf geboren wordt heeft het nog geen weerstand. Het is daarom extra belangrijk de aanraking met ziektekiemen zoveel mogelijk te voorkomen. Zorg voor een schoon ligbed voor de koe en een stressvrije afkalfomgeving.
  • Een schone eenlingbox of iglo
    Zorg dat de eenlingbox of iglo voor het plaatsen van het kalf schoongespoten en ontsmet is en een leegstand van minimaal 14 dagen heeft gehad om de infectiedruk te verlagen. Plaats het kalf direct na het afkalven in het hokje met voldoende stro.
  • Win schone biest
    Biest mag niet in aanraking komen met mest of omgevingsbacteriën. Zorg dat de uier vrij van mest is tijdens het uitmelken. Vang de biest op in een schone, krasvrije opvangemmer. Een krasvrije emmer is namelijk beter te reinigen. Let ook op de hygiëne van de minimelkmachine die vaak gebruikt wordt om pas afgekalfde koeien mee te melken. Mijn advies: behandel en reinig deze net zo grondig als je melkinstallatie.
  • Gebruik schone materialen
    Werk met schone materialen. Zo voorkomt u dat ziektekiemen in speenemmers, drinkbakjes of eventueel op een sonde van het ene op het andere kalf worden overgedragen.
  • Navelontsmetter
    De navel is een open verbinding van de buitenwereld naar de binnenwereld van het kalf. Mijn advies is om het te ontsmetten.
Deel dit artikel