De opfok tot gezonde gelt is de basis voor een lang en productief zeugenleven. De ideale gelt heeft een rechte rug, voldoende ontwikkelde en correct geplaatste spenen, een goed ontwikkelde vulva en sterk beenwerk. Het gewicht en de spekdikte zijn conform de gewenste streefwaarden.
In het themajaar Zeug & Zo zoomen we iedere maand in op een ander thema rondom de zeug. Deze maand is dat de opfok. De belangrijkste aandachtspunten voor het opfokken tot de ideale gelt lees je in dit artikel.
In dit artikel behandelen we de volgende onderwerpen:
Het is steeds belangrijker dat zeugen lang leven en langer productief zijn, ofwel meer worpen hebben. Om dat te bereiken is een goede opfokgelt de basis. Velen spreken over ‘de ideale opfokgelt’, maar weten we eigenlijk wel wat de ideale opfokgelt is? Deze vraag was de aanleiding voor een grootschalig en onderscheidend onderzoek van ForFarmers.
Op maar liefst veertig praktijkbedrijven zijn in totaal 30.000 zeugen van opfok tot en met de vierde worp gevolgd. De zeugenlijnen op deze veertig bedrijven waren divers. Het merendeel betrof TN70 en Deense zeugen. Een onderzoek van dergelijke omvang naar de productie over vier pariteiten op zo veel verschillende bedrijven is uniek en nog nooit eerder gedaan. De data van de dieren zijn uitvoerig geanalyseerd in managementprogramma Agroscoop. Technisch specialist Robbert Jacobs maakte deel uit van het onderzoeksteam en licht het onderzoek en de conclusies toe: “Voor het onderzoek is het totaal aantal geboren biggen over de eerste vier worpen van een zeug als basis genomen. Ook de zeugen die bijvoorbeeld na de derde worp uitvallen, zijn meegenomen in de analyse. Dit kengetal omvat dus de productie van de zeug in combinatie met de levensduur. Van de zeugen in het onderzoek weten we leeftijd, gewicht en spekdikte op het moment dat ze als opfokgelt zijn geïnsemineerd. Uit die data hebben we bepaald wat de optimale streefwaarden bij eerste inseminatie zijn.”
Met deze streefwaarden is er meer focus en sturing bij opfokgelten mogelijk, waardoor de toekomstige zeugenstapel beter presteert met minder vervanging.
De vervolgvraag is natuurlijk hoe je je gelten op het moment van eerste inseminatie op het juiste gewicht en met de juiste spekdikte krijgt. Ook daar weten we inmiddels het antwoord op. Gedurende het onderzoek zijn tevens de tussentijdse ijkpunten genoteerd. Zo komen onze specialisten tot een groeicurve van gemiddeld 660 gram per dag waarbij de gelten netjes in de ideale conditie uitkomen bij eerste inseminatie.
“Een belangrijk uitgangspunt dat ForFarmers hierbij hanteert is het onbeperkt voeren van de gelten”, stelt Rosemarijn Gerritsen, hoofd Nutritie en Innovatie Centrum Varkens van ForFarmers. “Het grote voordeel van onbeperkt voeren is de rust en verzadiging die dit brengt onder de gelten. Ook krijg je er uniformere koppels mee.” Als de voerhoeveelheid onbeperkt is, is het van belang om de voerinhoud op de leeftijd en genetica van de gelten af te stemmen. “Op basis van de nieuwe streefwaarden en de resultaten op zeugenbedrijven zijn wij hiertoe in staat. In het advies voor de best passende voersoort voor de opfokgelten, houden onze specialisten rekening met de genetica en omstandigheden op elk bedrijf. Dit is maatwerk.”
Naast leeftijd, gewicht en spekdikte bij eerste inseminatie spelen er nog meer zaken een rol om tot zeugen met een lange levensduur en hoge productiviteit te komen. Stevig beenwerk, goed ontwikkelde geslachtsorganen in combinatie met een goede gezondheid (weerstand), zijn nodig om een leven lang mee te kunnen. Een optimale huisvesting, een prettig klimaat en een effectieve gezondheidsaanpak liggen hieraan ten grondslag. Net zoals bij de vleesvarkens werkt ForFarmers bij de geltenopfok met een scorekaart. Hiermee brengt de specialist alle relevante bedrijfsomstandigheden, die van invloed zijn op de ontwikkeling van de opfokgelten, overzichtelijk in kaart. Elk onderdeel krijgt een bepaalde wegingsfactor mee en zo is snel duidelijk waar de grootste verbeterpunten op jouw bedrijf zitten.
Een paar tips rondom huisvesting, klimaat en de overgang naar de zeugengroep:
Vraag onze specialist naar meer informatie.
Goed ontwikkelde zeugen, die lang mee gaan en tot op hoge leeftijd veel biggen produceren; dat wil elke zeugenhouder. Het werkt niet alleen prettig, het levert natuurlijk ook meer op. Toch gebeurt het nog regelmatig dat een zeug al vóór de vierde worp uitvalt.
Wist je dat als je 1 op 5 zeugen verliest vóór de vierde worp, dat dit een verschil van 23 biggen betekent? Dit is 23/4 x 0,2 = 1,15 big per worp. Vertaald naar Euro’s is het economisch productieverlies 1,15 x 0,86 x € 35 = € 34,62 per worp!
Uit onze Agroscoopanalyse blijkt bovendien dat gelten dekken vóór 240 dagen leeftijd, minimaal één big in toomgrootte kost. Te vroeg dekken kost dan € 35 per worp.
Het zwaarder dekken van gelten leidt tot meer biggen in de eerste worp, een hoger lichaamsgewicht bij werpen en vervolgens een hoger lichaamsgewicht van de zeug bij spenen. Het conditiebehoud gedurende haar cyclus blijft dus beter op peil. Dit is weer een goede basis voor een betere tweede worp.
Een hoger dekgewicht bij eerste inseminatie leidt ook in de tweede worp tot meer biggen. Vertaald naar Euro’s levert dit wederom € 35 per worp op.
Tegenover meer opbrengsten van extra biggen staan de extra kosten voor voer en huisvesting voor het later dekken van gelten. In onderstaande grafiek is te zien, dat afwijken van het streefgewicht van 170 kg bij eerste inseminatie direct een fors effect heeft op de biggenproductie. Als je de potentiële inkomstenderving van minder biggen in de eerste en volgende worpen afzet tegen twee weken langer voeren en huisvesten met globaal € 20 meerkosten, dan is de keus niet moeilijk.
Of eventuele andere investeringen in betere huisvesting, klimaat of gezondheid opwegen tegen de hogere opbrengsten kun je op identieke wijze voor jezelf berekenen.
Heb je nog vragen of wil je meer informatie? Neem contact met ons op.
