Benut het najaarsgras maximaal!

De bodem levert veel stikstof, let op eiwitgehalte in najaarsgras

Najaarsgras bevat doorgaans meer onbestendig eiwit en minder suiker dan voorjaars- en zomersneden. Dit komt, omdat de mineralisatie in de bodem dan op volle kracht draait en veel stikstof levert. Ook is er veel nawerking van de eerder gegeven stikstof uit (kunst)mest. Een overmaat aan stikstof resulteert in een zeer hoog eiwitgehalte in het gras, zie grafiek.

Om dit te voorkomen kunt u nu het beste de balans opmaken: hoeveel heeft u tot nu bemest en wat is er onttrokken? Houd hier rekening mee bij een vervolgbemesting. Wij kunnen uw bemestingsplan optimaliseren met behulp van ons programma Optiplant. Vraag hiernaar bij uw specialist.

Afbeelding: RE gehalte van najaarskuilen

De grafiek geeft een beeld van het percentage najaarskuilen per RE-klasse. In 2018 had 63% van alle najaarskuilen een RE-gehalte hoger dan 190 gram/kg ds.

Neerslagtekort leidt tot (zeer) hoge ruw eiwitgehaltes in najaarsgras

Onderzoek laat zien dat er een relatie bestaat tussen het neerslagtekort en het RE-gehalte in gras. Met andere woorden: hoe groter het neerslagtekort, hoe hoger de eiwitgehalten in najaarsgras.

De laatste drie zomers waren zeer droog, met 2018 als extreem droog met een neerslagtekort van 309 mm (zie grafiek). Gedurende deze droge zomers staat de grasgroei stil, vindt er geen opname van stikstof plaats én spoelt stikstof ook niet uit. Wanneer de grasgroei in het najaar na regenval weer op gang komt, is er een overaanbod van stikstof in de bodem. Dit resulteert in hoge eiwitgehalten in het najaarsgras.

De relatie tussen neerslagtekort en het RE-gehalte in najaarsgras (gebaseerd op meer dan 8.000 kuilanalyses van najaarskuilen).

Inkuilen van najaarsgras vraagt extra aandacht

Najaarsgras bevat vaak een hoog aandeel ruw eiwit, wat minder suiker en heeft een laag drogestofgehalte. Deze combinatie werkt een snelle kuilconservering tegen. Bij nat herfstgras ontstaat ook meer insleep van zand in de kuil, waardoor het ruw-as-gehalte hoger is dan gewenst. Ook dit is ongewenst voor de kuilconservering, het vergroot het risico op boterzuurvorming en een kuil die gaat stinken. Zet daarom een inkuilmiddel in voor behoud van de voederwaarde en smaak van een najaarssnede.

Kies voor stalvoeren

Dankzij de lange nazomers zijn we de laatste jaren langer blijven weiden en nam tevens de populariteit van stalvoeren toe. Hiermee wordt het eiwit in najaarsgras beter benut, in vergelijking tot ingekuild najaarsgras.

Een deel van de melkveehouders verkiest zomerstalvoeren boven weidegang, want de drogestofopname van vers gras is doorgaans hoger. De smakelijkheid van weidegras neemt richting het najaar af doordat het ondergras wat muf kan gaan ruiken door regenval, mest- en grasrestanten. Hierdoor grazen de koeien minder gretig. Door het gras te oogsten en vers op stal te voeren nemen koeien meer gras op. Op deze manier worden inkuil- en beweidingsverliezen tot een minimum beperkt en komt de geoogste voederwaarde direct voor het voerhek.

Eiwitrijk gras bijvoeren betekent bijsturen

Wanneer najaarsgras vers gevoerd wordt, is nagenoeg alle suiker nog in het gras aanwezig. Dit heeft als voordeel dat de pensbacteriën dit suiker heel goed kunnen gebruiken om het vele onbestendige eiwit in de pens te benutten en om te zetten naar microbieel eiwit. Wel vraagt dit om een aanpassing van de bijvoeding. Voor intensieve bedrijven bijvoorbeeld een aanpassing richting een eiwitarmere brok of wat meer mais. Op gras-bedrijven adviseren we een kuil met een lager eiwitgehalte. Zo kunt u aanzienlijk besparen op de aankoop van (eiwitrijk) krachtvoer en op kosten die anders gemaakt worden om het gras in- en uit te kuilen. Wel is zomerstalvoeren een dagelijks terugkomende werkzaamheid waarvoor voldoende arbeidskracht beschikbaar moet zijn.

Behoud smakelijk gras middels bemesting

In een bestaande grasmat kan de drogestofopname positief beïnvloed worden door een natriumbemesting. Het natriumgehalte van Engels raaigras wordt namelijk significant verhoogd via bijvoorbeeld bemestingszout. Een tweede optie is een GroGrass kwaliteitsmengsel, waarmee zowel stikstof, kalium en natrium in één werkgang gegeven worden. De smaak van gras kan ook sterk afnemen door bijvoorbeeld kroonroest in het gras. Met een beperkte stikstofgift in de nazomer kun je de aantasting door kroonroest voorkomen.

Kies bij de herinzaai van grasland voor grasrassen met een hoge roestresistentie uit het TopGrass assortiment. Combineer dit met smakelijke soorten zoals witte of rode klavers en je krijgt er langdurig smakelijk gras voor terug.

Pas de beweidingsstrategie aan

Houd het najaarsgras smakelijk door eind augustus veel gras weg te maaien en het gras kort te houden. Weid de koeien regelmatig om en roteer tussen de percelen. Waar we in het voorjaar gaan omweiden / stripgrazen bij 1.700 kg ds/ha, kan dit in het najaar zakken naar 1.200 kg ds. Bij Nieuw Nederlands Weiden ga je van 10-12 cm in het voorjaar terug naar 8-10 cm.

Tips die de smakelijkheid en opname van vers gras ten goede komen:

Geef de koeien elke dag een nieuw perceel.
Beweid ’s middags wanneer de meeste suikers in het gras zitten en het gras het droogst is.
Maai gras wat niet afgegraasd is. Zo voorkom je muf, onsmakelijk gras.